Kolejne zajęcia kulinarne za nami! Tym razem postanowiliśmy pozostać w jesiennym klimacie i przygotować kolejne danie, którego podstawowym składnikiem będą pyszne, soczyste jabłka. Nasi doświadczeni kucharze Sylwia, Ewa i Kamil wraz z Emilką i debiutującym w naszej kuchni Pawłem z zaangażowaniem oddali się przygotowaniu domowych, drożdżowych, pachnących cynamonem racuszków. Uczestnicy zajęć z pomocą pani Doroty Kieś i pani Anny Tymkowicz - Szelest przyrządzili drożdżowe ciasto. W czasie gdy rosło obrane i pokrojone zostały jabłka. Po wymieszaniu wszystkich składników usmażyliśmy racuchy. Wyśmienite, aromatyczne placuszki zjedliśmy wspólnie na drugie śniadanie. Ogromną radość sprawiło nam wszystkim wspólne przyrządzanie posiłku oraz po zakończonej pracy, wspólne delektowanie się nim. Przed nami jeszcze wiele kulinarnych wyzwań!
Zajęcia kulinarne – drożdżowe racuchy
- 8
Ogólnopolski Projekt Edukacyjny – „Terapia ręki dla każdego”
Odpowiadając na zaobserwowane potrzeby, w bieżącym roku szkolnym przystąpiliśmy do udziału w Ogólnopolskim Projekcie Edukacyjnym – „Terapia ręki dla każdego”. Projekt zakłada holistyczne spojrzenie na dziecko i jest dedykowany zarówno uczniom, którzy potrzebują wsparcia z powodu obniżonej sprawności grafomotorycznej jak i młodszym dzieciom, gdzie spełni funkcję profilaktyczną, zapobiegającą ewentualnym trudnościom. Działania wynikające z realizacji projektu obejmują szeroki wachlarz ćwiczeń, ułożonych
w odpowiedniej kolejności i stymulujących poszczególne obszary. Następujące po sobie etapy to:
1. Sprawność fizyczna, stabilizacja posturalna i stabilizacja kończyny górnej.
2. Równowaga i mapa ciała.
3. Napięcie mięśniowe.
4. Funkcje wzrokowe.
5. Koordynacja wzrokowo-ruchowa.
6. Zmysł dotyku.
7. Manipulacja.
8. Dysocjacja palców i opozycja kciuka.
9. Zabawy grafomotoryczne.Anna Tymkowicz - Szelest
DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ
14 października uczniowie należący do Szkolnej Rady Uczniowskiej i koła teatralnego przygotowali apel – niespodziankę dla nauczycieli. Przedstawienie zawierało podziękowania dla nauczycieli, wiersze, a także przygotowane, przez trzy uczennice naszej szkoły – Maję Olek, Klaudię Gawęcką i Karolinę Chochół – piosenki. Sekcja dekoracyjna razem z kołem wolontariatu przygotowała wyjątkową dekorację, której motto powinno przyświecać nam każdego dnia – Dzieci rodzą się ze skrzydłami, a nauczyciele pomagają im je rozwinąć ~ Janusz Korczak.
8
W SZKOLE MOŻE BYĆ RÓWNIEŻ SŁODKO :)
Dopóki jest ciasto, jest nadzieja. A ciasto jest zawsze.
Dean Koontz, „Przepowiednia”
Po długiej przerwie wakacyjnej uczennice i uczniowie klas terapeutycznych ponownie i z radością zaczęli piec ciasto, pod czujnym okiem pani Doroty i pani Ani. W myśl zasady, że nic nie może się zmarnować i trzeba czerpać z darów Matki Ziemi pełnymi garściami, udaliśmy się do sadu w Radwanowicach, by pozbierać jabłka. Ich widok natychmiast uaktywnił w nas łańcuch skojarzeń i zrodził nieodpartą potrzebę upieczenia tradycyjnej szarlotki. Wspólnie wybraliśmy przepis, pani Dorota ze wsparciem funduszy szkolnych zakupiła brakujące składniki i następnego dnia w naszej szkole zapachniało słodko, ciepło i znajomo.
Wydarzenie to było wyjątkowe, gdyż do grupy stałych kucharzy: Ewy, Sylwii, Kamila – dołączyła pierwszy raz Emilka, która dzielnie pomagała i angażowała się w każde zadanie. Cieszymy się niezwykle ze wspólnych czwartków i serdecznie witamy na pokładzie panią Anię Tymkowicz-Szelest z jej uczniami: Emilią i Pawłem. Jeszcze wiele kulinarnych wyzwań
i przyjemności dla podniebienia przed nami.Dorota Kieś
WYCIECZKA DO GOŁKOWIC GÓRNYCH
Dnia 10 i 11 października 2022 r. klasy 2 i 3 wraz z wychowawcami i opiekunami wyruszyły na długo wyczekiwaną dwudniową wycieczkę do Gołkowic Górnych.
Wyruszyliśmy o godz 8.00 spod remizy OSP w Radwanowicach. Po niespełna 2,5 godzinach podróży dotarliśmy na miejsce. Gołkowice przywitały nas piękną słoneczną pogodą i wspaniałym ośrodkiem. Centrum Wypoczynku JordaNova to rozległy obiekt znajdujący pośród lasu sosnowo-modrzewiowego nad brzegiem górskiego potoku z malowniczym wodospadem, ze świetną bazą do rekreacji i wypoczynku.
Po rozlokowaniu w domkach wyruszyliśmy na spacer po okolicy wzdłuż potoku w kierunku Przehyby. Po drodze podziwialiśmy piękne jesienne krajobrazy. Zrobiliśmy zdjęcia przy wodospadzie. Po obiedzie przyszedł czas na gry i zabawy na boisku sportowym oraz pięknym terenie ośrodka.
Okazało się, że uczniowie klas 2 i 3 mają niespożytą energię, więc udaliśmy się na pobliski plac zabaw gdzie wszyscy ochoczo ćwiczyli na różnego rodzaju przyrządach. Zapaleni piłkarze ćwiczyli podania na sąsiadującym z placem zabaw profesjonalnym boisku sportowym. Aktywność na świeżym powietrzu spowodowała, że wszyscy poczuli się bardzo głodni. W ośrodku czekał już na nas rozpalony grill z kiełbaskami. Po posiłku nikt nie miał ochoty na odpoczynek, więc udaliśmy się na halę sportową, gdzie odbyły się zabawy ruchowe, gra w zbijaka i wspólnie zatańczona makarena. Po powrocie do domków nie obyło się przed snem bez nocnych rozmów na „ważne tematy”.
W drugi dzień pogoda nie była już dla nas tak łaskawa, rano powitał nas drobny deszczyk, ale nam to nie przeszkadzało. Po śniadaniu wyruszyliśmy do Starego Sącza. Zwiedzanie zaczęliśmy od Bramy Szeklerskiej, podarowanej przez Węgrów z okazji kanonizacji św. Kingi. Po zwiedzeniu Klasztoru (kościół Klarysek, dziedziniec i piękna brama wejściowa) udaliśmy się do źródełka opisywanego jako źródło cudownej wody św. Kingi. Od cudownego źródełka wyznaczony szlak poprowadził nas do drewnianego ołtarza papieskiego, gdzie Jan Paweł II 16.06.1999 roku odprawił kanonizacyjną mszę świętą bł. Kingi.
Wyzwaniem okazało się dotarcie do ścieżki edukacyjnej i leśnego mola na Miejskiej Górze. Do pokonania czekało nas krótkie, strome podejście. Ale kto, jak nie my? Na ścieżce edukacyjnej, która wiodła do leśnego mola, w szklanych kulach mogliśmy poznawać etapy rozwoju żaby. Gdy dotarliśmy na miejsce, każdy chciał przejść wąskim ruchomym mostkiem do tarasu widokowego lub stanąć na kracie nad przepaścią. Z tarasu mogliśmy podziwiać piękne widoki na Stary Sącz, Beskid Niski oraz Beskid Sądecki.
Po zejściu na rynek Starego Sącza zaliczyliśmy ostatni punkt programu, czyli kupno pamiątek.
Kiedy wszyscy zaopatrzyli się w upominki, wróciliśmy na obiad do ośrodka.
Po obiedzie był czas na spakowanie i drogę powrotną do domu.
Wszyscy wracali zadowoleni i pełni wrażeń. Nic dziwnego, że już następnego dnia w szkole uczniowie pytali o kolejną wycieczkę, ale tym razem dłuższą! Wszystko przed nami, przecież podróże kształcą!
J.Figiel
13
JAK ZAJMOWAĆ SIĘ KONIEM? - ZAJĘCIA HIPOTERAPII W ODDZIALE PRZEDSZKOLNYM
Na ostatnich zajęciach hipoterapii zerówczaki poznały zasady zachowania się podczas wizyty w stajni oraz dowiedziały się jak dbać o konia. Po przypomnieniu zasad bezpieczeństwa, dzieci miały możliwość samodzielnie czesać grzywę Bianki, czyścić jej sierść oraz kopyta. Przy wykonywanych czynnościach dzieci utrwaliły schemat i budowę ciała konia, a także dowiedziały się, że niektóre części ciała u konia mają swoje nazwy. Zerówczaki sporo się nagimnastykowały podczas czyszczenia Bianki, a nagrodą była przejażdżka konno.
Kolejnym krokiem w trosce o koniki była nauka karmienia tych zwierząt. Zerówczaki dowiedziały się w jaki sposób podchodzimy do konia i jak podajemy mu pożywienie. W jesiennym menu oczywiście znalazły się jabłka, które Bianka schrupała ze smakiem. Po lekcji karmienia przyszedł czas na wspólną zabawę ruchową z koniem przy wykorzystaniu ringo.
18
W DRODZE DO SUKCESU!
Sukces niekoniecznie osiąga najlepszy,
tylko ten, kto potrafi otoczyć się najlepszymi.Carla Montero
Ostatnio uczennice i uczniowie ISP wzięli udział w XIX Mityngu Pływackim Osób Niepełnosprawnych im. Krzysztofa Brzęczka w Chrzanowie. Naszą szkołę reprezentowali: Sylwia i Kamil, a Świetlicę Terapeutyczną św. Brata Alberta w Radwanowicach: Kamila i Patryk. Wszyscy dzielnie i najszybciej jak potrafili przepłynęli 12,5 metra ze sprzętem. Na podium stanęła Sylwia, która zajęła drugie miejsce w swojej kategorii wiekowej wśród dziewcząt i kobiet, ale zasłużony medal otrzymali wszyscy uczestnicy zawodów. Każdy, kto potrafi pokonać lęk, stres, obawę, zaprezentować umiejętności przed szeroką widownią i publicznością, dopłynąć do celu, jak najszybciej, dając z siebie wszystko jest PRAWDZIWYM ZWYCIĘZCĄ!
Wszystkim zawodnikom gratuluję odwagi, prowadzącej do sukcesu. I jestem dumna, że lata ćwiczeń na basenie przynoszą takie owoce. Ja również odniosłam sukces, gdyż potrafiłam otoczyć się NAJLEPSZYMI, czyli Wami.
Dorota Kieś
„PSY PRACUJĄCE” CZYLI ZAJĘCIA DOGOTERAPII W ODDZIALE PRZEDSZKOLNYM
Podczas ostatnich zajęć dogoterapii w oddziale przedszkolnym zerówczaki starały się odpowiedzieć na pytanie „Czy psy naprawdę mogą pracować?”. Wprowadzeniem do zagadnienia było poznanie nowego pieska – Czarta – bohatera książki Barbary Gawryluk pt. „Czart. Pies lawinowy”. Zerówczaki z zaciekawieniem wysłuchały opowieści o zawodowych wyczynach Czarta, odpowiedziały na wszystkie pytania, a także dowiedziały się jak trudne egzaminy muszą zdać pieski, zanim zostaną psami ratunkowymi. Na zajęciach nie zabrakło także świetnej zabawy z Coffee i Arwen towarzyszących zerówczakom podczas gry planszowej oraz ćwiczeń ruchowych. Obowiązkowym elementem zajęć było karmienie pupili smaczkami, według ilości oczek wyrzuconych na kostce.
Na następnych zajęciach dogoterpii gościliśmy panią Anię, która zaprezentowała kolejny „psi zawód” czyli pies asystent. Zerówczaki dowiedziały się jak ważną rolę w pracy piesków odgrywają zmysły. Wspólnie przetestowaliśmy zmysły Coffee i Arwen angażując je w zabawę w chowanego. Zadaniem dzieci było chowanie psich zabawek, a szukającymi oczywiście były pieski. Po emocjonujących poszukiwaniach przyszła pora na karmienie naszych bohaterów, ale tym razem z miseczek w kolorze wyrzuconym na kostce. Już w krótce dowiemy się kim jest Morus…
11
GRAMY ZMYSŁAMI
W roku szkolnym 2022/2023 bierzemy udział w Ogólnopolskim Projekcie Edukacyjnym „Gramy zmysłami”.
Założenia Ogólnopolskiego Projektu Edukacyjnego „Gramy Zmysłami” II edycja
Głównym celem Ogólnopolskiego Projektu Edukacyjnego „Gramy Zmysłami” jest innowacyjne i kreatywne podejście do tematyki rozwijania zmysłów u dzieci. Tworzenie przez nauczycieli odpowiednich warunków do poznawania świata wieloma zmysłami oraz budowania wiedzy na temat integracji sensorycznej.
Cele szczegółowe:
- Poszerzanie i wzbogacanie wiedzy na temat integracji sensorycznej i zmysłów;
- Wielozmysłowe postrzeganie świata przez dzieci;
- Rozbudzenie kreatywności w realizacji zadań;
- Stymulowanie wszystkich zmysłów w trakcie zabaw i sytuacji edukacyjnych;
- Tworzenie warunków do kształtowania przez dzieci świadomości własnego ciała;
- Współpraca nauczycieli i dzieci na terenie całego kraju poprzez wspólną wymianę doświadczeń.
Zadania realizowane w ramach Ogólnopolskiego Projektu Edukacyjnego „Gramy Zmysłami”
- Październik – Sensoryczny spacer
- Listopad – Sensoryczna matematyka
- Grudzień – Sensoryczne ozdoby świąteczne
- Styczeń – Wzrok
- Luty – Slime/glut
- Marzec – Sensoryczne kodowanie
- Kwiecień – Smak i węch
- Maj – Ścieżka sensoryczna
W ramach projektu zorganizowane będą konkursy:
- Dla dzieci pt. „Magiczne okulary”
- Dla nauczycieli pt. „Sensoryczna książeczka”.
Czas realizacji projektu: 1.10.2022 – 31.05.2023 r.
WYCIECZKA DO WROCŁAWIA
W dniach 4-6. października uczniowie naszej szkoły odwiedzili miasto mostów i krasnali – Wrocław. Wycieczka została zorganizowana pod hasłem „Wrocław – szlakiem Pana Tadeusza”.
Pierwszą atrakcją był przejazd do stolicy Dolnego Śląska pociągiem z Krzeszowic. Po dotarciu na miejsce zameldowaliśmy się w hostelu Quantum, który znajduje się na samym rynku i wyruszyliśmy zwiedzać to piękne miasto. W pierwszej kolejności odwiedziliśmy Muzeum Pana Tadeusza i tam uczniowie wzięli udział w lekcji – „Przygotowanie do egzaminu ósmoklasisty, powtórka z Pana Tadeusza”. Następnie przeszliśmy malowniczą trasą do Panoramy Racławickiej. Na zakończenie dnia obejrzeliśmy przepiękny pokaz fontanny multimedialnej na wrocławskiej Pergoli. Dzień dopełnił niespodziewany koncert ulicznego grajka, którego mogliśmy wysłuchać z hostelu.
W drugim dniu uczniowie wzięli udział w grze miejskiej – „W poszukiwaniu skradzionego rękopisu Pana Tadeusza”. Rywalizacja była zacięta, uczniowie musieli wykazać się sprytem i szybkością, a ponad to znajomością technologii informacyjnej. Zwycięzcy otrzymali atrakcyjne nagrody. Po obiedzie udaliśmy się do Sky Tower’a, z którego mogliśmy obejrzeć panoramę miasta oraz okolicznych wsi.
Na zakończenie wycieczki udaliśmy się do ZOO i Afrykarium. Okazało się, że największą atrakcją całego wyjazdu były przejażdżki tramwajem.
Zmęczeni, ale szczęśliwi podróż powrotną do domu odbyliśmy pociągiem, w którym uczniowie poznali rówieśników z innych krakowskich szkół.
41
AKCJA EKOLOGICZNA
Już po raz kolejny, wspólnie z firmą AMOS, stawiamy na ekologię. Dlatego też wspólnie z uczniami Integracyjnej Szkoły Podstawowej, Oddziałem Przedszkolnym ISP oraz uczestnikami Świetlicy Terapeutycznej bierzemy udział w akcji ekologicznej organizowanej przez wyżej wspomnianą firmę. Akcja polega na zbieraniu pustych tubek po kleju firmy AMOS, 120 pustych tubek zostanie wymienione na 30 pełnych. Jednocześnie wspieramy również program PAJACYK Polskiej Akcji Humanitarnej. Przy współpracy ze Szkolnym Kołem Wolontariatu rozwiesiliśmy plakaty informacyjne oraz przygotowaliśmy dodatkowe pudełka na zużyte tubki, które przekazane zostały do poszczególnych klas. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do udziału w akcji.
POKAZ PŁAZÓW
5 października odbyła się w naszej szkole kolejna „żywa lekcja przyrody” (prowadzona przez agencję KLAPS ART z Krakowa), której bohaterami tym razem były płazy, pochodzące z Ameryki, Australii i Chin.
Uczniowie klas III – VI mieli okazję zobaczyć na żywo płazy bezogonowe: rzekotkę australijską o imieniu Andrzej, ropuchę Agnieszkę z Ameryki, liściołaza Wojtusia oraz płazy ogoniaste: traszkę chińską Tosię oraz Tadka czyli salamandrę tygrysią z Kanady. Najwięcej emocji wzbudziła największa na świecie ropucha Aga oraz pięknie ubarwiona salamandra. Uczniowie poznali nie tylko wygląd zaprezentowanych gatunków, ale również ich przystosowania do środowiska wodno – lądowego, zdolności kamuflujące, sposób odżywiania i oddychania, miejsce występowania, usłyszeli odgłosy rzekotki w porze godowej. Dowiedzieli się, że płazy nie znoszą zanieczyszczonego środowiska i brudnej wody oraz ze wszystkie płazy w Polsce są pod ochroną. Przekonaliśmy się również, że płazy mogą poruszać głową tylko w jednej płaszczyźnie (góra, dół), nie wszystkie potrafią skakać - niektóre kroczą, przykładem są ropuchy oraz, że samica jest znacznie większa od samca.
Żywa lekcja przyrody okazała sie dla uczniów bardzo cennym doświadczeniem. Z pewnością na długo zostanie w pamięci i być może w przyszłości będzie inspiracją do rozwijania nowych zainteresowań. Czekamy z niecierpliwością na kolejnych takich gości w naszej szkole.
Organizator pokazu: Anna Spyt
4
DZIEŃ CHŁOPAKA
30 września uczciliśmy w naszej szkole Dzień Chłopaka. Szkolna Rada Uczniowska przygotowała z tej okazji apel, podczas którego wybrano najprzystojniejszego i najmilszego chłopaka w szkole. Uczniowie mogli również zmierzyć się w kilku konkurencjach, m.in. bieg z przeszkodami oraz test wiedzy ogólnej. Zabawę urozmaiciły stroje przygotowane przez kandydatów – postać z bajki, strój sportowy oraz strój wieczorowy. Podczas rywalizacji najlepszy okazał się Jakub Pikul, uczeń klasy IV. Najprzystojniejszym chłopakiem został wybrany Kamil Szwajcowski, uczeń klasy V, natomiast w kategorii najmilszy wybrano aż trzech laureatów – Oskara Nowaka z klasy IV, Błażeja Chrapka i Karola Madeję z klasy VII. Zabawa była przednia. Serdecznie gratulujemy triumfatorom!
Szkolna Rada Uczniowska
6
DZIEŃ CHŁOPAKA W ZERÓWCE
30 września w zerówce obchodziliśmy Dzień Chłopaka. Dzień upłynął Nam na sportowo. Chłopcy odegrali w nim główną rolę , dziewczynki natomiast zamieniły się w jurorów i oceniały jak chłopcy radzą sobie w poszczególnych konkurencjach. Mistrzem Samochodowej Kierownicy został chłopiec, któremu udało się rozpoznać najwięcej marek samochodów. Tytuł Najbardziej Wysportowanego Mistera otrzymał chłopiec, który wykonał najwięcej pompek. Ponadto wybieraliśmy Piłkarskiego Mistrza, Mistera najszybszego liczenia, Mistera Celnego Oka oraz Najbardziej rozskakanego Mistera. Po wszystkich konkurencjach, dziewczynki wraz z Panią miały chwilę na naradę, aby przyznać tytuły kandydatom, którzy brali udział w poszczególnych konkurencjach. Tym razem nie było jednego zwycięscy ponieważ wszyscy chłopcy radzili sobie świetnie i niektóre tytuły zostały przyznane kilku kandydatom . Był to dzień pełen wrażeń, atrakcji i dobrej zabawy
Na zakończenie wykonano pamiątkowe zdjęcie, chłopcy otrzymali drobne upominki oraz legitymację Super chłopaka. Wszystkim chłopcom jeszcze raz składamy serdeczne życzenia!
8
#challengeBelgijkazZosią
Serdecznie dziękujemy uczniom ISP w Radwanowicach za zaangażowanie i udział w akcji #challengeBelgijkazZosią.
Wyzwanie posyłamy dalej....
NOMINUJEMY
- Szkoła Podstawowa im. Armii Krajowej w Zespole Szkół w Rudawie
https://sprudawa.zabierzow.org.pl/
- Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Westerplatte w Nielepicach.
http://spnielepice.szkolnastrona.pl/
- Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Brzoskwnini.
https://spbrzoskwinia.edupage.org/
Na czym polega #challengeBelgijkazZosią ?
1. Grupa osób tańczy Belgijkę - na wykonanie zadania, po nominowaniu przez innego uczestnika, jest tydzień.
2. Nagrywacie filmik z przebiegu tańca z opisem: #challengeBelgijkazZosią + kim jesteście i z jakiej miejscowości ( np. szkoła, nazwa firmy itd. + miejscowość).
3. Każdy uczestnik Belgijki proszony jest o wpłacenie minimum 1 zł na leczenie dla Zosi. Konto zbiórki : https://www.siepomaga.pl/zosia-pajak
Każda złotówka ma znaczenie i przybliża nas do celu!!!!
4. Wklejacie link do Waszego filmiku na stronie naszej grupy #challengeBelgijkazZosią i potwierdzenie wpłaty w komentarzu.
5. Nominujecie kolejne trzy grupy do challenge'u Belgijka z Zosią.
Proste, prawda?
Pięć kroków, które sprawi, że Zosia otrzyma lek, który uratuje jej życie.
Życzymy udanej zabawy i dziękujemy za każdą pomoc !
ZERÓWKA SPRZĄTA ŚWIAT
Już po raz kolejny dzieci z oddziału zerówki wzięły udział w akcji Sprzątania Świata której, celem jest rozwijanie u dzieci pozytywnych nawyków i zachowań proekologicznych. Działanie polega na zbiorowym sprzątaniu śmieci zalegających poza miejscami przeznaczonymi do ich składowania. Coroczna akcja Sprzątania Świata jest świetną okazją, aby uświadomić dzieciom jak wiele dobrego człowiek może zrobić dla środowiska poprzez właściwe zachowanie.
Dzieci zostały zaopatrzone w jednorazowe rękawiczki oraz worki na śmieci i wybrały się na spacer w celu posprzątania okolicy przedszkola.
Dzięki aktywnej postawie w większości dzieci udało się zebrać dwa worki śmieci, które następnie zostały złożone do wyznaczonego miejsca obok Naszej zerówki. Udział naszych przedszkolaków w akcji Sprzątanie Świata z pewnością przyczyni się do ukształtowania wrażliwości na potrzeby środowiska naturalnego i potrzebę dbania o Naszą Planetę Ziemię.
8
Archiwum Aktualności
- Grudzień 2024
- Listopad 2024
- Październik 2024
- Wrzesień 2024
- Sierpień 2024
- Czerwiec 2024
- Maj 2024
- Kwiecień 2024
- Marzec 2024
- Luty 2024
- Styczeń 2024
- Grudzień 2023
- Listopad 2023
- Październik 2023
- Wrzesień 2023
- Sierpień 2023
- Czerwiec 2023
- Maj 2023
- Kwiecień 2023
- Marzec 2023
- Luty 2023
- Styczeń 2023
- Grudzień 2022
- Listopad 2022
- Wszystkie